Beogradski univerzitet(nastavak teksta, a na slici je zgrada rektorata)

Univerzitet u Beogradu je najveća i najznačajnija akademska ustanova u našoj zemlji i središte obrazovnog, naučnog i društvenog života. Ove godine obeležava se stogodišnjica od transformacije Velike škole u Univerzitet u Beogradu, odnosno od donošenja prvog Zakona o Unverzitetu. Koreni Univerziteta vraćaju nas kroz vreme do 1808. godine kada je, u ustaničkoj Srbiji, Dositej Obradović osnovao Veliku školu, čiji je jedan od prvih učenika bio i Vuk Stefanović Karadžić. Nakon gušenja Prvog srpskog ustanka, 1813. godine, dolazi i do gašenja Velike škole. Ipak, 1838. godine u Kragujevcu se formira Licej, koji će se 1841. preseliti u Beograd, u zgradu Konaka Kneginje Ljubice. 1863. godine Licej prerasta u Veliku školu i useljava se u novu zgradu koju je poklonio Dunavski kapetan - Miša Anastasijević. Dotadašnja odeljenja, Filozofsko (1838.), Pravno (1841.) i Prirodno-tehničko (1853.) prerasla su u prve fakultete.

Pre tačno 100 godina, Velika škola postaje Univerzitet u Beogradu sa 34 profesora i 788 studenata. Petnaest godina kasnije u sastav Univerziteta ulaze Bogoslovski, Poljoprivredni i Medicinski fakultet.

Tokom I i II svetskog rata, Univerzitet nije radio, a međuratni period smatra se zlatnim godinama Beogradskog univerziteta, kada je zahvaljujući mnogobrojnim donacijama, BU sa 500 nastavnika i 10.000 studenata, bio među najbogatijima u Evropi. O značaju Univerziteta u Beogradu po našu nacionalnu baštinu govori i to da su počeci svih univerziteta u Srbiji i Crnoj Gori, ali i šire, usko povezani sa resursima Beogradskog Univerziteta.

Tokom čitave svoje istorije, Univerzitet je promovisao ideje demokratskog društva, građanskih prava i sloboda, nacionalne tradicije i evropske orijentacije. O tome najbolje govore velike studentske demonstracije iz 1968. godine, ali i 1991/92. zatim 1996/97. i konačno 2000. godine. Danas se u sastavu Univerziteta u Beogradu nalazi 31 fakultet, koji su razvrstani u 5 grupacija (Tehničke nauke; Društvene nauke; Medicinske nauke; Prirodne nauke i matematika i Biotehničke nauke), kao i 5 naučnih instituta. Pored njih, deo Univerziteta je i Univerzitetska biblioteka “Svetozar Marković“ sa fondom od oko 1.5 milona publikacija, kao i Računski centar (RCUB). Broj studenata koji su stekli diplomu Univerziteta u Beogradu iznosi preko 320.000, broj magistara nauka je 21.700, a do danas je zvanje doktora nauka dobilo blizu 12.100 kandidata. Trenutno, na Univerzitetu znanje stiče 72.000 studenata osnovnih studija, koje podučava nastavni kadar od 2.500 profesora i docenata i isto toliko asistenata i saradnika u nastavi.

Godišnje se na Univerzitet upiše oko 16.500 novih studenata, od kojih se polovini studije finansiraju iz budžeta Republike. Na Univerzitet se mogu upisati kandidati koji su završili četvorogodišnje školovanje, a koji se rangiraju na osnovu srednjoškolskog uspeha i rezultata prijemnog ispita.Od nekadašnjih 75 zadužbina i 11 fondova, svega 11 zadužbina i 2 fonda su obnovili svoj rad. Poslednjih godina, zahvaljujući dobrotvorima, formirana su četiri nova fonda. Iz sredstava koja se ostvaruju zahvaljući njima, stipendiraju se i nagrađuju najbolji studenti Univerziteta. Pitanje povraćaja nacionalizovane imovine je jedno od ključnih za buduće funkcionisanje Univerziteta u Beogradu i poboljšanje njegovog materijalno-finansijskog položaja. Nakon 2000. godine, sve veći broj stranih državljana se upisuje na Univerzitet, mada je njihovo prisustvo još uvek daleko manje nego što je to bilo tokom 80-tih godina. Poslednjih godina diplomu Univerziteta prosečno dobije blizu 10.000 studenata godišnje.

Na Univerzitetu u Beogradu studije se organizuju kao osnovne i poslediplomske, koje mogu biti specijalističke, magistarske i doktorske. U zavisnosti od fakulteta, osnovne studije traju od tri do šest godina (od šest do dvanaest semestara). Generalno, društveno-humanističke nauke traju 8 semestara, prirodne 8 ili 9, tehničke od 8 do 10 i medicinske od 10 do 12. Specijalističke i magistarske studije traju od jedne do dve godine, a doktorske tri godine.Univerzitetom upravljaju Savet Univerziteta i rektor. Savet Univerziteta čine predstavnici fakulteta i instituta (50%), osnivača – Republike Srbije (25%) i studenata (25%). Savet Univerziteta ima ukupno 98 članova. Predsednik Saveta je prof. dr Vladimir Kostić.Rektoru, kao poslovodnom organu, pomažu u radu tri prorektora, kao i generalni sekretar i stručne službe. Rektorski kolegijum čine: prof. dr Dejan Popović - rektor; Aleksandar Lipkovski - prorektror za nastavu; prof. dr Ljubiša Topisirović, prorektor za naučno-istraživački rad i međunarodnu saradnju; prof. dr Aleksandar Cvetanović, prorektor za finansije i Nenad Đorđević, student-prorektor. Veće Univerziteta predstavlja stručni organ koji se bavi pitanjima nastave i nauke. Njega čine po dva redovna profesora sa svakog fakulteta (od kojih je jedan dekan), direktori instituta i članovi rektorskog kolegijuma. Sednicama Veća predsedava rektor. Postoji i 17 stručnih veća koji su formirani po naučnim oblastima.

Najveći izazov koji danas stoji pred Univerzitetom u Beogradu je adekvatno sprovođenje procesa reforme i implementiranje novog Zakona o visokom obrazovanju. Ponovno uključivanje u porodicu evropskih univerziteta znači i prilagođavanje sistema visokog obrazovanja standardima Bolonjskog procesa. Zadatak je da najkasnije do 2010. godine Srbija postane deo Evropske zone visokog obrazovanja, što podrazumeva međusobnu usaglašenost i prepoznatljivost studijskih programa, odnosno akademskih zvanja, kao i mobilnost studenata, nastavnika i radne snage zasnovanu na tome.

Da li znate?

Sedište Univerziteta, Rektorat, se od 1863. godine nalazi u jednom od najlepših beogradskih zdanja koje je Miša Anastasijević pok-lonio “svome otečestvu“, na adresi Studentski Trg 1, telefoni: 635-579 i 635-153, Internet adresa: www.bg.ac.yu